Hiện tượng rỉ sét phổ biến và thường gặp trên các công trình xây dựng trong điều kiện khí hậu nóng ẩm Việt Nam. Khi để các loại thép trần tiếp xúc với môi trường ẩm ướt bên ngoài thì chỉ sau vài ngày là có thể xuất hiện rỉ vàng trên bề mặt, nếu để lâu hơn sẽ hình thành rỉ vảy và ảnh hưởng lớn đến chất lượng thép. Đối với kết cấu bê tông cốt thép, hiện tượng rỉ sét sẽ làm giảm lực bám dính của cốt thép với bê tông và tăng nguy cơ bị ăn mòn và phá huỷ cốt thép trong quá trình sử dụng, kết quả tương tự cũng sẽ xảy ra đối với kết cấu thép khi áp dụng biện pháp bảo vệ bằng hệ sơn phủ. Do vậy cần thiết phải làm sạch rỉ sét trước khi đổ bê tông hoặc sơn phủ chống ăn mòn.
Hình 1. Tẩy rỉ sét thép xây dựng bằng LB-05
Hiện nay có thể sử dụng nhiều biện pháp để làm sạch rỉ thép, trong đó sử dụng hoá chất tẩy rỉ là một biện pháp đã được nghiên cứu và ứng dụng có hiệu quả ở nước ta.
Qua các kết quả nghiên cứu về rỉ thép và cơ chế tác dụng của hoá chất tẩy rỉ, có thể rút ra một số nhận xét sau:
- Rỉ thép là sản phẩm của quá trình ăn mòn thép xuất hiện trên bề mặt thép do sự tương tác giữa oxy, nước và sắt. Về bản chất hoá học rỉ thép là hỗn hợp của các oxyt hay hydroxyt sắt như goethite (α-FeOOH), akaganetite (β-FeOOH), lepidocroxite (γ-FeOOH), oxyt sắt từ magnetite (Fe3O4), maghemite (γ-Fe2O3) và hematite (α-Fe2O3);
- Rỉ thép có cấu trúc xốp, bề mặt không đồng nhất. Sau khi tác dụng với chất tẩy, biến đổi, xử lý rỉ tạo thành các phần tử có kích thước nhỏ, có liên kết sắp xếp thành lớp màng liên tục với thành phần hoá học chủ yếu là các phức Fericpolyphenolat;
- Cơ chế hình thành hợp chất phức chủ yếu là do phản ứng hoá học giữa các oxyt, hydroxyt sắt với polyhydroxyphenol dưới tác dụng hỗ trợ của một số chất xúc tác khác như axit ascobic, kẽm hydrophotphat,…
Kết quả nghiên cứu bước đầu cho thấy hoá chất tẩy rỉ có khả năng làm sạch rỉ thép tới loại C và chuyển hoá rỉ thép thành những hợp chất trơ, bền vững có tính chất như một lớp màng bảo vệ trên bề mặt thép thông qua các phản ứng hoá học phức tạp và hầu như không tác dụng với thép, vì vậy nó không chỉ có khả năng tẩy rỉ sét mà còn có thể dùng để bảo quản tạm thời thép xây dựng trong quá trình thi công lắp dựng, đặc biệt thích hợp cho điều kiện môi trường biển.
